Dysonans Pozytywnego Nastawienia – Positive Attitude Dissonance (PAD)

• W odniesieniu do społecznej percepcji uchodźców z Ukrainy zidentyfikowano nieznany do tej pory w badaniach opinii publicznej efekt (zjawisko), które nazwano Dysonansem Pozytywnego Nastawienia – PositiveAttitudeDissonance (PAD). Jego istota polega na dysonansie (kontradykcyjności) percepcji Polaków w odniesieniu do uchodźców z Ukrainy oraz państwa ukraińskiego. Z jednej strony mamy do czynienia z pozytywną percepcją walczącej Ukrainy oraz Ukraińców w tym deklaracjami dotyczącymi pomocy o czym świadczy szereg wskaźników zweryfikowanych w trakcie badań. Z drugiej zaś na pytanie, które po raz pierwszy zadano w styczniu 2023 roku „Czy zmieniło się Pana(i) nastawienie do uchodźców z Ukrainy w ostatnim czasie?” odnotowujemy znaczący odsetek badanych, którzy deklarują, że kierunek tej zmiany jest negatywny tj. ich nastawienie pogarsza się. Tym samym osoba objęta badaniem może jednocześnie uważać, że należy pomagać walczącej Ukrainie i uchodźcom przebywającym w Polsce, pomimo że jej nastawienie do nich zmieniło się w stronę wymiaru negatywnego. Zjawisko to wymaga dalszych badań.
• Zjawisko to w czerwcu 2024 roku jest znacznie słabsze, niż miało to miejsce w początkowym okresie wojny.
• W stosunku do stycznia 2023 roku o 10 pkt. proc. (25% I 2023, 35% V-VI 2024) zwiększyła się grupa badanych, którzy uważają że zmieniło się ich nastawienie do uchodźców z Ukrainy w ostatnim czasie. Zjawisku temu towarzyszy malejący odsetek osób mających odmienną percepcję w przedmiotowej kwestii (60% I 2023, 46% V-VI 2024). Zdecydowana większość dostrzegających zmianę (90%) uważa, że ich nastawienie do uchodźców z tego kraju pogorszyło się.
• W czerwcu 2024 roku podobnie jak w styczniu głównym czynnikiem wpływającym na zmianę nastawienia Polaków do uchodźców z Ukrainy jest ich „postawa roszczeniowa”.
• Zdaniem osób objętych badaniem „postawa roszczeniowa” w odniesieniu do uchodźców z Ukrainy oznacza, że „wszystko im się należy”. W dalszej kolejności wymieniają „roszczenia o świadczenia socjalne”, „chęć posiadania takich samych praw jak Polacy”, „wszystko należy się za darmo” oraz „brak wdzięczności za pomoc”.